De Groote Robijn

architect onbekend / Louis De Vooght / Vanhecke & Suls

Antwerpen, Korte Sint-Annastraat 4

voor 1550 / 1903 – 1907 / 2014 – 2017

Groote Robijn

Tijdens één van de laatste Open Monumentendagen hebben we het grote complex tussen Sint-Jacobsmarkt, Frans Halsplein en Korte Sint-Annastraat bezocht. Het is een buurt waar ik eigenlijk nooit kom, terwijl het toch heel dicht tegen het centrum aan ligt. Het is vooral bekend voor de renaissancetoren: de Van Straelentoren.

Van Straelentoren

De toren zit in het noordelijke deel van het complex dat dateert uit de eerste helft van de zestiende eeuw. Antoon van Stralen kocht het in 1565. Hij was de buitenburgemeester en schepen van Antwerpen. Hoewel hijzelf katholiek was, was hij tolerant ten opzichte van andere godsdiensten. Hij werkte nauw samen met Willem van Oranje om een toenadering tot stand te brengne tussen de katholieken de lutheranen. De hertog van Alva liet hem hiervoor voor de Raad van Beroerten brengen. Het vonnis luidde als volgt: verbeurdverklaring van zijn bezittingen en de doodstraf. Op 24 september 1568 werd hij onthoofd met het zwaard.

Toren geschiedenis

Op de torenspits staat een windwijzer in de vorm van een draak, een verwijzing naar de moeder van Van Stralen, die afstamde van de familie Draeck. Op vroege afbeeldingen lijkt de toren een gotisch uitzicht te hebben, dit wordt ook aangepast naar de nieuwe renaissancestijl door Van Stralen. In 1654 verwierven de jezuïeten het pand. Na de afschaffing van de orde in 1777, kwam het terug in particuliere handen. In 1902 werd het aangekocht door de zusters apostolinnen. Deze kloosterorde was van oorsprong Antwerps, actief in het onderwijs en sinds 1804 gevestigd aan de Paardenmarkt. Voor de herinrichting en uitbreiding wendde de zusters zich tot architect Louis De Vooght.

Neogotische kapel

In 1907 bouwde men de neogotische kapel aan de zuidzijde van de binnenplaats. Het complex werd in 1998 in erfpacht gegeven aan Jeugdzorg Emmaus, een instelling voor bijzondere jeugdbijstand. Van 2014 tot 2017 werd het door hen gerestaureerd onder leiding van architectenbureau Vanhecke & Suls. De voormalige kapel werd daarbij omgebouwd tot woonruimte voor de jongeren die in de Groote Robijn verblijven.