Abdij Roosenberg

Dom Hans van der Laan

Waasmunster, Oudeheerweg-Heide 3

1975

Dom Hans Van Der Laan

Naar aanleiding van de tentoonstelling over Dom Hans van der Laan in deSingel, kon de abdij van Roosenberg bezocht worden. Zo’n kans kon ik niet laten liggen en vorig weekend zijn we er rondgeleid door een zuster die er meer dan 35 jaar gewoond had. Uniek. M’n eerste contact met de benedictijn-architect van der Laan was is het eerste jaar architectuur. Op de terugweg van de jaarlijkse uitstap naar Maastricht zijn we langs de abdij van Vaals gereden. Het is een ontwerp van hem waar hij ook een groot deel van zijn leven doorbracht en waar hij ook werd begraven. In de verdere opleiding hebben we niets meer over hem geleerd. Vorig jaar kwam hij ineens ter sprake bij Philippe Samyn. Van der Laan is één van de voorbeelden voor Samyn en hij kon er vol passie over vertellen.

Architect en monnik

Van der Laan (1905 – 1991) was de zoon van een architect, ook zijn broers Nico en Jan volgden de opleiding tot architect. Hij werd streng katholiek opgevoed en Hans onderbrak zijn studies om toe te treden tot de orde van Sint-Benedictus. Hij werkte verder aan een architectuurtheorie gebasseerd op een systeem van maatverhoudingen dat hij het plastische getal noemde. Van der Laan zocht naar een eenheid die aan het bouwwerk zelf was ontleend. Deze vond hij onder andere in de dikte van de muur. Alle overige maten moesten hiervan worden afgeleid. Als je meer over z’n leven wil weten kan je terecht op de website van de van der Laan stichting, met een handgeschreven biografie die je downloaden.

Abdij van Roosenberg

De huidige abdij is reeds een derde locatie in Waasmunster. De eerste werd opgericht in de 13de eeuw, maar deze werd in de 15de eeuw verwoest door brand en erna nog een paar maal door godsdiensttroebelen. TIjdens de Franse Revolutie werd ze afgeschaft en werd het gebouw gebruikt als kazerne. In 1797 werd ze uiteindelijk afgebroken. Een tweede abdij van Roosenberg werd in 1831 opgericht en bleef in gebruik tot de jaren 70. Omwille van minder roepingen in de jaren 70 voor de orde van de Reguliere Kanunnikessen van Sint-Victor die leefden volgens de regel van de Heilige Augustinus, was er een fusie met de Mariazusters van Franciscus en werkte men verder onder deze naam. Men bouwde buiten het centrum van Waasmunster, op een rustigere plek, een nieuwe abdij in 1975 van de hand van Hans van der Laan.

Plastisch getal

Zoals hiervoor gezegd werkte van der Laan met verhoudingen. In de abdij Roosenberg was dit 1:7, dezelfde verhouding van het hoofd tot het volledige lichaam van de mens. Daar wordt nog een onderscheid gemaakt op 3:4. De muurdikte is 1/7e van de breedte van de gang. De parkingdiepte is 1/7e van de diepte van het totale gebouw. Het raam werd ook op 3:4 in de muur gezet.

Totaalkunstwerk

Ook alle meubels zijn door van der Laan ontworpen, zelfs de verlichting. De zijkanten van de kasten zijn afgeschuind, achteraan in de kast is het smaller dan aan de voorkant. En dit juist 1/7e van de dikte van de zijkant van de kast. Volgens de gebruikers niet zo handig… De tafels en stoelen werden gemaakt van houten planken en geschilderd in kleuren die voorkomen in de natuur rond de abdij. De eerste waren vrij zwaar en de zusters hadden dan ook gevraagd voor lichtere stoelen. Bijvoorbeeld voor in de onstpanningszaal.

KU Leuven

Enkele jaren geleden vertrokken de zusters uit de abdij. Ze waren met vier, waarbij enkele 90-jarigen. Er werden verschillende opties uitgewerkt om de abdij verder uit te baten. Ook architectuurstudenten van het London Metropolitan University, TU Delft en de KU Leuven hebben hieraan gewerkt. Er is momenteel een expo in de abdij over deze ontwerpen. Bijna een jaar geleden, op 18 december 2016 heeft de KU Leuven ook een akkoord getekend met de zusters om toe te treden tot de VZW die de abdij in eigendom heeft. De universiteit zal het gebouw uitbaten als een studie- en conferentiecentrum rond zingeving, architectuur en kunst. Zo wil de KU Leuven het spirituele karakter van de abdij Roosenberg eerbiedigen en zal ze ook instaan voor de nodige restauratiewerken.

Expo in de Singel

13/10/2017 – 14/01/2018

woensdag – zondag  14:00 – 19:00

€ 5,-

link naar de tentoonstelling over Dom Hans van der Laan