Nieuw Havenhuis

Zaha Hadid Architects

Antwerpen, Zaha Hadidplein 1

2012 – 2016

De constructie van het Havenhuis

Stabiliteit: Studieburo Mouton bvba

Aannemer: Interbuild, Victor Buyck Steel Construction, Groven+

Een beetje stapelzot ben ik van dit gebouw. Het nieuwe Havenhuis is ontworpen door één van mijn favoriete architecten, Zaha Hadid. Zoals jullie ondertussen weten, mocht ik tijdens de werffase rondleidingen verzorgen voor architecten en ingenieurs. M’n fascinatie voor dit gebouw is hierdoor enkel gegroeid.

In deze post wil ik het verhaal vertellen van de constructie van het gebouw. Kijk maar eens goed naar het gebouw. Door hoeveel kolommen wordt de bovenbouw gedragen? Is het niet raar dat het bovenste van de brug bijna zweeft? Wist je dat de voorkant 36 meter uitkraagt tegenover de voet van de voorpoot?

Van onder tot boven probeer ik hierbij de techniek van de constructie van het Nieuwe Havenhuis uit te leggen.

Parking

248 auto’s (10 oplaadpunten)

180 fietsen (20 oplaadpunten)

Onder het voorplein bevinden zich twee verdiepingen parking. Zelfs hier is de detaillering van het architectenbureau terug te vinden. Heel dunne wanden met afgeronde hoeken en ronde kolommen dragen de vloerplaten, alles in beton. Hier kunnen auto’s, fietsen en moto’s geparkeerd worden; met enkele aansluitingen voor elektrische auto’s en fietsen. De vier- en tweewielers komen apart de parking binnen en hebben elk hun eigen gebied.

Vanuit de parking kan je via een passage naar het atrium (het centrale binnenplein waar zich onder andere de receptie bevindt). De voorpoot loopt door in de parkeergarage en passeer je als je naar het kantoorgebouw gaat.

Brandweerkazerne

De voormalige brandweerkazerne is beschermd en men heeft deze grondig gerestaureerd. Op de eerste en tweede verdieping zijn de oost- en westbeuk opengewerkt tot grote landschapskantoren.

De bovenbouw is ongeveer 100m op 20m groot en heeft vier bouwlagen. Cijfers zeggen meer dan woorden:

• 450 glaskaders
• staal atriumdak: 102 ton
• staal nieuwbouw: 1500 ton
• zwaarste stalen module: 380 ton

Op de website van studiebureau Mouton staat volgende uitleg over de constructie hiervan:

Het basisconcept om tot een stabiele constructie te komen bestaat uit 2 onderdelen: enerzijds een betonnen geheel in de vorm van een trapeziumvormige ring die de zuidvleugel van de bestaande kazerne in verticale richting omsluit en anderzijds een vierbenige stalen constructie in de vorm een opengeplooide paperclip.

Beton

Bovenstaande heeft wat uitleg nodig vermoed ik. Het betonnen geheel dat de bovenbouw ondersteunt bestaat onder andere uit: de schuine voorpoot, de brug en een betonnen lift- en trapkoker. De brug is een platform tussen onderbouw – kazerne en de bovenbouw. In de funderingzone wordt de voorpoot gekoppeld met de betonnen koker door middel van een verbindingsbalk. In de schuine voorpoot zit een trap. Het plafond van de brug lijkt te zweven. Dit komt doordat de enige verbinding tussen voorpoot en bovenbouw een Vierendeel-cel is. Deze brengt de krachten van de zijdelingse wind op de bovenbouw over naar de voorpoot. Je ziet hiervan enkel twee verticale kolommen vooraan in de brug.

Staal

De opengeplooide paperclip zijn vier stalen, holle, kolommen die vertrekken in het atrium, het dak doorprikken en zo de nieuwbouw mee ondersteunen. Twee kolommen verzorgen de zijdelingse stabilisatie (winddruk) van de bovenbouw. De architecten wensten dat de kolommen leken door te lopen. Ze vertrekken van binnen, gaan door het atriumdak naar buiten en erna terug naar binnen in de bovenbouw. Dit zorgt voor problemen met koudebruggen. De stalen doorsnede is kleiner als de kolom zich in de buitenlucht bevindt, zodat er extra ruimte was om isolatie te plaatsen en af te kasten. Zo lijkt de kolom inderdaad door te lopen.